Στις 20/2/2019 πραγματοποιήθηκε η δεύτερη συνεδρίαση του Forum Ενέργειας του ΕΒΕΑ με την παρουσία του Υπ. ΠΕΝ κου Σταθάκη, του προέδρου της ΚΕΕ και ΕΒΕΑ κου Μίχαλου και των θεσμικών. Την ΠΟΣΠΗΕΦ εκπροσώπησε ο γεν. γραμματέας της κος Παπακυριακού Γιάννης παραθέτοντας τις θέσεις της Ομοσπονδίας.

Η εξομάλυνση και η σύγκλιση της ελλειμματικής εικόνας του ΕΛΑΠΕ με την λογιστική αποτύπωση είναι το πλέον σημαντικό ζητούμενο για την έγκαιρη αποπληρωμή των ΑΠΕ αλλά και για την βελτίωση του επενδυτικού περιβάλλοντος. Παρότι υπάρχει σημαντική βελτίωση τα τελευταία δύο χρόνια, δεν σημαίνει ότι ο ΕΛΑΠΕ μπορεί να έχει ταμιακό έλλειμμα άνω των 580εκ. ευρώ.
Στην βάση αυτή προτείνουμε την αύξηση του ποσοστού των εσόδων από τα CO2 από 60% που ήταν το 2018 σε 75% για τα έτη 2019-2020, στην βάση της εισηγητικής του ν.4549 αρ.40 παρ 3 και του Supplemental Memorandum of Understanding Fourth Review of the ESM Programme, όπου γίνεται αναφορά σε «… τουλάχιστον 65% για τα έτη 2019 και 2020…». Η αύξηση αυτή δεν ξεπερνά τα 44εκ. ευρώ το έτος (18€/ton CO2) αλλά ενισχύει την ρευστότητα του ΕΛΑΠΕ.

Με την ακολουθία των νόμων 4533 αρ. 12, 4549 αρ. 40 και 4585 αρ. 4 η Χρέωση Προμηθευτών από έσοδο με σημαντική συνεισφορά στην ρευστότητα του ΕΛΑΠΕ κατέληξε να επιστρέφει πλεονάσματα του ΕΛΑΠΕ (πλέον των 70 εκατ €) στους Προμηθευτές τα οποία δεν δημιουργήθηκαν μόνο από την Χρέωση Προμηθευτών. Οι προβλέψεις των κύριων συνιστωσών του ΕΛΑΠΕ για το 2018 (Δελτίο ΕΛΑΠΕ 12/2017) με τα προϋπολογιστικά ετήσια στοιχεία του 2018 (Δελτίο ΕΛΑΠΕ 2018) συνοψίζονται στον παρακάτω πίνακα.

*Στο Δελτίο ΕΛΑΠΕ 12/2017 το ποσοστό εσόδου από τα δικαιώματα εκπομπής αερίων του θερμοκηπίου ήταν στο 72% για το έτος 2018, ενώ στο Δελτίο ΕΛΑΠΕ 12/2018 το εν λόγω ποσοστό είναι στο 60%.
**Το ΕΤΜΕΑΡ για το 2018 είναι μειωμένο κατά 199,4 εκ. € λόγω των εκκαθαρίσεων προηγουμένων ετών.

Όπως γίνεται αντιληπτό το πλεόνασμα του ΕΛΑΠΕ δεν δημιουργήθηκε από την Χρέωση Προμηθευτών αλλά κατά κύριο λόγο από την αύξηση των εσόδων των δικαιωμάτων εκπομπής αερίων του θερμοκηπίου (CO2), για τα οποία υπάρχει σαφής αναφορά και από την εισηγητική έκθεση του ν.4585 την οποία και παραθέτουμε :
«..Οι καταργήσεις αυτές καθίστανται δυνατές, καθώς από την αρχή του έτους 2018, η τιμή των αερίων του θερμοκηπίου και συνεπακόλουθα, η εισροή του Ειδικού Λογαριασμού ΑΠΕ & ΣΗΘΥΑ Διασυνδεδεμένου Συστήματος και Δικτύου (ΕΛΑΠΕ), από τα έσοδα διάθεσης Δικαιωμάτων Εκπομπής Αερίων Θερμοκηπίου αυξήθηκε σημαντικά καθιστώντας τον εν λόγω λογαριασμό πλεονασματικό..»

Συνεπώς αντί να επιστραφεί μέρος ή η ποσόστωση της συνεισφοράς της Χρέωσης Προμηθευτών στο ετήσιο απολογιστικό πλεόνασμα του ΕΛΑΠΕ, έστω και ως άκρως ευνοϊκότατη ρύθμιση για τους Προμηθευτές, με το αρ. 4 του ν.4585 επιστρέφονται στους Προμηθευτές ποσά του πλεονάσματος τα οποία αφορούν την αυξημένη τιμή των δικαιωμάτων CO2, την αυξημένη τιμή της Οριακής Τιμής Συστήματος και την μείωση των εκροών για τις ΑΠΕ.

Δοθείσης της ευκαιρίας σχετικά με τον τρόπο και την μεθοδολογία επιστροφής της Χρέωσης Προμηθευτών προτείνουμε τα εξής:
1) Θα πρέπει πρώτα να πραγματοποιηθεί η οριστικοποίηση των ετήσιων απολογιστικών αποτελεσμάτων του ΕΛΑΠΕ ώστε να ορισθεί το σύνολο του πλεονάσματος, όπως εξάλλου προβλέπεται στον ν.4585, και κατόπιν να πραγματοποιηθούν οι όποιες επιστροφές.
2) Δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί επιστροφή ποσών στους Προμηθευτές ούτε καν ως λογιστική πράξη εφόσον έχουν οφειλές στον ΕΛΑΠΕ με βάση τις προβλέψεις του ΚΔΕΣΜΗΕ.
3) Είναι εσφαλμένη η πρόβλεψη του νόμου για τις λεπτομέρειες της επιστροφής της Χρέωσης Προμηθευτών μέσω του Κώδικα Διαχείρισης Ελληνικού Συστήματος Μεταφοράς Ηλεκτρικής   Ενέργειας (ΚΔΕΣΜΗΕ), καθώς την τιμολόγηση της Χρέωσης Προμηθευτών την έχει ο ΔΑΠΕΕΠ και όχι το Χρηματιστήριο Ενέργειας. Συνεπώς θα πρέπει να υπάρξει η τροποποίηση του ν.4585 και η ΡΑΕ να καθορίσει τις λεπτομέρειες επι του Κώδικα ΔΑΠΕΕΠ και όχι επι του ΚΔΕΣΜΗΕ.
4) Περεταίρω θα πρέπει να επισπευσθεί η διαδικασία από τον ΔΑΠΕΕΠ και την ΡΑΕ για τον τρόπο υπολογισμού των εγγυήσεων για το risk management του ΔΑΠΕΕΠ (Κεφ 8 Κώδικας ΔΑΠΕΕΠ), ώστε να εκδοθεί άμεσα η ανάλογη Υ.Α που προβλέπεται στον ν.4585 αρ. 4 παρ 10.

Σχετικά με τον τρόπο διείσδυσης – ανάπτυξης των ΑΠΕ στο σύστημα και τα σημαντικά προβλήματα που υπάρχουν προτείνουνε συνοπτικά τα κάτωθι:
1) Ως άμεσο μέτρο προτείνουμε την ίδρυση πραγματικά λειτουργικού σημείου επαφής energy spot (με βάση και τα αρ 15-16 της Ευρωπαϊκής Οδηγίας 2018/2001) στο οποίο οι επενδυτές θα έρχονται σε επαφή μόνο με το energy spot για όλη την διαδικασία αδειοδότησης.

2) Την άμεση κωδικοποίηση του νομικού πλαισίου για τις ΑΠΕ (και την άμεση επικαιροποίηση με βάση την ίδια οδηγία) για την online ενημέρωση των επενδυτών. Είναι γεγονός ότι, εκτός της διευκόλυνσης στην ενημέρωση των επενδυτών, υπάρχουν αλληλοσυγκρουόμενες διατάξεις οι οποίες δημιουργούν σημαντικά προβλήματα στην αδειοδοτική διαδικασία.

3) Να μην εξετάζει η ΡΑΕ, για την λήψη άδειας παραγωγής ΑΠΕ, την οικονομική δυνατότητα του φορέα να υλοποιήσει το έργο – οικονομοτεχνική αξιολόγηση και την ενεργειακή μελέτη. Ο  αιτούμενος άδειας παραγωγής θα καταθέτει το αίτημα για άδεια παραγωγής στην ΡΑΕ μαζί με μια εγγυητική επιστολή, ώστε να υπάρχει και το αντικίνητρο για μη άρτιες αιτήσεις, ενώ θα αναμένει πολύ λιγότερο χρονικό διάστημα για να προχωρήσει στα επόμενα στάδια αδειοδότησης. Βέβαια η βέλτιστη λύση θα ήταν η ΡΑΕ να διατηρεί μητρώο για τους αιτούμενους άδειας παραγωγής (δηλαδή να καταργηθεί η άδεια παραγωγής ως διαδικασία) και οι επενδυτές να προχωρούν σε ΔΕΔΔΗΕ και ΑΔΜΗΕ για τα επόμενα στάδια αδειοδότησης – υλοποίησης.

4) Το ειδικό χωροταξικό για τις ΑΠΕ θα έπρεπε ήδη να έχει υλοποιηθεί ώστε οι προβλέψεις του ΕΣΕΚ αλλά και το σημαντικό επενδυτικό ενδιαφέρον να μπορούν να εξυπηρετηθούν. Είναι ευλογία για την χώρα το μεγάλο επενδυτικό ενδιαφέρον στις ΑΠΕ αλλά είναι κατάρα η γραφειοκρατία και η αμφισημία του θεσμικού πλαισίου και καίριων διατάξεων του. Η Χώρα επιτέλους αναπτύσσει το Εθνικό Κτηματολόγιο με το οποίο θα ορισθεί και η πραγματική χρήση γής. Είναι αδιανόητο να επιτρέπεται η δόμηση και όχι η εγκατάσταση ΑΠΕ. Είναι αδιανόητο τοπικές επιτροπές με βάση υποκειμενικά κριτήρια να καθορίζουν αυθαίρετα την χρήση γής και να αποκλείουν την εγκατάσταση ΑΠΕ. Με αποφάσεις του Συμβουλίου της Επικρατείας έχει κριθεί η εγκατάσταση ΑΠΕ ως ύψιστης σημασίας δημοσίου συμφέροντος συνεπώς δεν αντιλαμβανόμαστε για ποιόν λόγο δεν διευκολύνεται η εγκατάσταση τους και δημιουργούνται συνεχή εμπόδια. Έχουμε ζητήσει ως ΠΟΣΠΗΕΦ, όπως εξάλλου και αρκετοί φορείς, την επαναφορά του ελάχιστου 1% για την Γη Υψηλής Παραγωγικότητας αλλά δεν υπάρχει θετική ανταπόκριση.

5) Σχετικά με τον ΔΕΔΔΗΕ προτείνουμε τα εξής :
a. Την άμεση στελέχωση του ώστε να μπορεί να διεκπεραιώσει το πλήθος των αιτήσεων που έχουν κατατεθεί και θα κατατεθούν το επόμενο χρονικό διάστημα.
b. Με την αίτηση του επενδυτή στον ΔΕΔΔΗΕ, για την σύναψη σύμβασης σύνδεσης, να δίνεται η δυνατότητα να καταθέσει ολοκληρωμένο φάκελο στον ΔΑΠΕΕΠ για την σύναψη σύμβασης πώλησης ηλεκτρικής ενέργειας. Με αυτήν την ενέργεια ο επενδυτής μειώνει, τουλάχιστον κατά 2-3 μήνες, την διαδικασία υλοποίησης του σταθμού.
c. Ο ΔΕΔΔΗΕ αλλά και ο ΑΔΜΗΕ (όπως εξάλλου είχαμε θέσει και στην διαβούλευση του ΕΣΕΚ) θα πρέπει να κινούνται και να αναπτύσσονται με βάση και τις ανάγκες για εγκατάσταση των ΑΠΕ. Μπορεί στον ΕΣΕΚ να προβλέπονται έργα στα δίκτυα περί των 10-12 δις ευρώ μέχρι το 2030 αλλά στο παρόν με κορεσμένη την Πελοπόννησο και τον τεράστιο όγκο αιτήσεων στην Βόρεια Ελλάδα δεν μπορούμε να θέλουμε να έρθουν οι επενδύσεις άμεσα στην χώρα και να τις εξυπηρετήσουμε μετά από 3-4 χρόνια.
d. Να δημιουργηθεί κατάλληλο λογισμικό στην ιστοσελίδα του ΔΕΔΔΗΕ, όπου να εμφανίζεται η χωρητικότητα των γραμμών του Δικτύου (εκτός από τους υποσταθμούς στο παρόν) και να δίνεται η δυνατότητα στον επενδυτή με την συμπλήρωση συντεταγμένων αγροτεμαχίου να λαμβάνει on line προϋπολογιστικό κόστος των όρων σύνδεσης. Αυτήν την υπηρεσία είχε αναδείξει και η ΡΑΕ στο παρελθόν (2011-2012). Το παραπάνω μέτρο θα διευκολύνει εξαιρετικά τους επενδυτές ώστε να επιλέξουν κατάλληλα αγροτεμάχια για την ανάπτυξη των σταθμών τους, περιορίζοντας κατά πολύ τον χρόνο αλλά και τα κόστη ανάπτυξης των αδειών. Παράλληλα θα μειώσει την αβεβαιότητα (σημαντικός ανασταλτικός παράγοντας) στους επενδυτές, οι οποίοι ενώ έχουν αφιερώσει χρόνο και χρήμα για την ανάπτυξη – αδειοδότηση έργων, λαμβάνουν όρους σύνδεσης οικονομικά ασύμφορους καθιστώντας την επένδυση μη βιώσιμη.

6) Με βάση τους στόχους του ΕΣΕΚ αλλά και των Ευρωπαϊκών Οδηγιών είναι επιθυμητό οι νέες ΑΠΕ (βάση των ορίων των Κατευθυντήριων Γραμμών) να συμμετέχουν απευθείας στη Χονδρεμπορική Αγορά Ηλεκτρικής Ενέργειας και να αποζημιώνονται αποκλειστικά από αυτήν. Προτείνουμε στο παρόν την νομοθέτηση της εναλλακτικής για τους σταθμούς ΑΠΕ, για όσους το επιθυμούν, να εγγραφούν απευθείας στο Μητρώο Συμμετεχόντων του Χρηματιστηρίου Ενέργειας χωρίς διαγωνιστικές διαδικασίες κ.τ.λ. και να συμμετέχουν απευθείας στις αγορές. Ο όγκος των αιτήσεων στην ΡΑΕ το 2018 (4 κύκλοι του 2018) είναι 6.8 GW ΑΠΕ, από τα οποία τα 2,6GW αφορούν αιολικούς σταθμούς και τα 4GW φωτοβολταϊκούς σταθμούς, με σημαντική συγκέντρωση αιτήσεων σε λίγες εταιρείες (κάτω από 10). Αυτές οι τεχνολογίες, ήδη στο παρόν είναι άκρως ανταγωνιστικές, με τιμές αποζημίωσης στους διαγωνισμούς κάτω και από την Οριακή Τιμή του Συστήματος, ενώ και με την υψηλή οικονομία κλίμακος που επιτυγχάνουν (οι μεγάλες εταιρείες) θα μπορούσαν να σταθμίσουν τα οφέλη και τις υποχρεώσεις που προκύπτουν από την απευθείας συμμετοχή στην αγορά σε σχέση με τις καθυστερήσεις τόσο στους διαγωνισμούς αλλά και στις πληρωμές του ΔΑΠΕΕΠ. Παράλληλα με τον ανωτέρω τρόπο η Χώρα μπορεί εμπροσθοβαρώς να επιτυχεί τους στόχους του 2030 χωρίς την επιβάρυνση του καταναλωτή. Η προτεινόμενη εναλλακτική θα έχει σημαντικά οφέλη στην εξέλιξη των νέων ΑΠΕ και την πλήρη τους λειτουργία εντός του TARGET MODEL. Εξίσου σημαντική θα είναι η χρήση και στην προθεσμιακή αγορά για την οποία υπάρχει μεγάλο ενδιαφέρον τόσο από τους Προμηθευτές όσο και από την Βιομηχανία. Το κόστος αναμονής μιας επένδυσης να επιλεχθεί στις διαγωνιστικές διαδικασίες (κανόνας 75% ή και μικρότερος) και οι ταμιακές ροές του ΕΛΑΠΕ (υπερημερίες από την μέρα παραγωγής της ενέργειας 120 και πλέον ημερών) είναι σημαντικά κόστη τα οποία ενδεχομένως να είναι μεγαλύτερα από τα κόστη συμμετοχής απευθείας στις αγορές. Σε κάθε περίπτωση η βελτιστοποίηση πρόβλεψης – λειτουργίας ενός portfolio ΑΠΕ στις αγορές του TARGET MODEL δίνει την δυνατότητα για επιπλέον έσοδα στους επενδυτές, γεγονός το οποίο είναι και το ζητούμενο τους.

7) Κατάργηση της παρούσας χρηματοδότησης της Διακοψιμότητας και θεσμοθέτηση των Demand- Response υπηρεσιών εντός του Μηχανισμού Αποζημίωσης Επάρκειας Ισχύος (ΜΑΕΙ). Είναι άκρως προβληματικό και πέρα από κάθε έννοια αναλογικότητας η ίδια υπηρεσία στην αγορά φυσικού αερίου να χρηματοδοτείται από το αποθεματικό του Τέλους Ασφάλειας Εφοδιασμού (που καταβάλλουν όλοι οι καταναλωτές φυσικού αερίου). Ενώ στον ηλεκτρισμό οι φ/β παραγωγοί να πληρώνουν άνω του 60% του κόστους της Διακοψιμότητας προς όφελος όλου του συστήματος προμήθειας ηλεκτρικής ενέργειας και των τελικών καταναλωτών.

Με βάση τα ανωτέρω και την βούληση της Πολιτείας πιστεύουμε ότι μπορούμε να ανταποκριθούμε, ως Χώρα, στις προκλήσεις των επόμενων ετών με αποδοτικότερο τρόπο. Η ΠΟΣΠΗΕΦ θα είναι αρωγός των προσπαθειών αυτών με ρεαλιστικές προτάσεις οι οποίες αμβλύνουν τα εμπόδια στην περεταίρω ορθολογική διείσδυση των ΑΠΕ.